Dominantie:
Een hardnekkige mythe die we mogen loslaten
“Mijn hond is dominant.”
“Jouw hond is dominant zeg.”
“Je moet echt zorgen dat hij jou als leider gaat zien, anders heeft hij straks het voor het zeggen.”
Zomaar een paar uitspraken die je vast weleens hebt gehoord, over je eigen hond of die van iemand anders. Dit is ook hoe ik het zelf in het verleden heb geleerd. Tot een paar jaar geleden geloofde ik hier heilig in. Het klinkt logisch: een hond wil de baas zijn en moet dus onder een leider staan. Maar hoe meer ik leerde over honden en hun gedrag, hoe duidelijker het werd dat dit idee niet klopt en zelfs schadelijk kan zijn.
Waar komt dat idee
vandaan?
Het begrip dominantie komt uit de gedragsbiologie. Het gaat over een relatie tussen dieren die elkaar kennen en die samenleven in een groep. Het zegt alleen iets over wie voorrang krijgt op belangrijke bronnen zoals voedsel, een slaapplek of een partner. Het is dus geen eigenschap van een dier. Een hond is niet dominant als karakter.
In de jaren dertig en veertig onderzocht bioloog Rudolph Schenkel wolven in een dierentuin. Hij zag veel conflicten over voedsel en ligplekken en dacht dat er een alfa bestond die met kracht de dienst uitmaakte. Jaren later, tussen 1960 en 1980, deed ook bioloog David Mech onderzoek. Hij keek naar wolven in een nationaal park en concludeerde eveneens dat wolven dominant gedrag gebruiken om hogerop te komen.
Die onderzoeken gingen de wereld over en al snel werd het beeld gevormd dat wolven, en dus ook honden, constant bezig zijn met macht en rangorde.
Waar is het dan mis
gegaan?
Mech keek jaren later opnieuw kritisch naar zijn eigen werk. Nu observeerde hij wolven in het wild. Wat bleek? Daar verliep het groepsleven totaal anders. Wolvenfamilies bestaan uit ouderdieren met hun jongen. Er is harmonie, samenwerking en onderlinge zorg. Conflicten en agressie komen zelden voor.
De groepen die eerder waren onderzocht leefden in gevangenschap, met te weinig ruimte, te weinig voedsel en met onbekende dieren bij elkaar. Logisch dat er spanningen ontstonden. Het is alsof je in een overvolle gevangenis met te weinig eten mensen bestudeert en dan denkt dat je normaal menselijk gedrag ziet. 𝐸𝑖𝑛𝑑 𝑗𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑛𝑒𝑔𝑒𝑛𝑡𝑖𝑔 𝑛𝑎𝑚 𝑀𝑒𝑐ℎ 𝑝𝑢𝑏𝑙𝑖𝑒𝑘𝑒𝑙𝑖𝑗𝑘 𝑎𝑓𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑 𝑣𝑎𝑛 𝑧𝑖𝑗𝑛 𝑐𝑜𝑛𝑐𝑙𝑢𝑠𝑖𝑒𝑠. Hij gaf toe dat zijn onderzoek niet te vertalen is naar wolven of honden in het wild. Maar de dominantiegedachte was toen al een eigen leven gaan leiden.
De lachende mexicaan
En andere mythes
En dat hebben we allemaal wel gezien op tv. De lachende Mexicaan die vertelde dat wij de leider van de roedel moeten zijn. Dat we kalm en assertief moeten zijn om natuurlijk leiderschap uit te stralen. Dat we ons als baas moeten opstellen en de hond moeten corrigeren.
Zo ontstonden adviezen als: een hond mag niet als eerste eten of het huis verlaten, je moet zijn voer kunnen afpakken om te laten zien dat jij bovenaan staat, en honden moeten het buiten zelf maar uitvechten, want zo gaat dat in het wild. Allemaal fabels. Je hond is hier niet mee bezig. Hij krijgt alles wat hij nodig heeft gewoon van jou.
𝗪𝗮𝗮𝗿𝗼𝗺 𝘄𝗲 𝗲𝗿 𝘁𝗼𝗰𝗵 𝗮𝗮𝗻 𝘃𝗮𝘀𝘁𝗵𝗼𝘂𝗱𝗲𝗻
Omdat het ogenschijnlijk werkt. Wanneer wij onze honden intimideren, en dat is wat er in feite gebeurt bij domineren, druipen veel honden af. Honden zijn sociale dieren en vermijden liever een conflict. Ze stoppen met grommen of uitvallen en dat voelt voor de eigenaar als een oplossing.
Maar het probleem is niet opgelost, alleen onderdrukt. De emotie die aan het gedrag ten grondslag ligt, zoals angst, onzekerheid of spanning, blijft bestaan. En juist die emotie is de sleutel.
Regels en Structuur
Zijn wel belangrijk
Loslaten van dominantie betekent niet dat je alles goed moet vinden. Honden hebben juist baat bij structuur en duidelijke grenzen. Dat heeft niets te maken met leiderschap, maar alles met voorspelbaarheid en veiligheid.
Je hond mag best leren wachten, of dat hij pas mag eten na een seintje. Niet omdat hij onder jou moet staan, maar omdat een voorspelbaar ritme rust geeft.
De kern
Laat het idee dat je hond de baas wil zijn definitief los. Het klopt niet en het doet jullie relatie geen goed. Kijk in plaats daarvan naar emoties, leerprincipes en duidelijke communicatie.
Samenleven met een hond betekent samenwerken. Met kennis, respect en vertrouwen bouw je een sterke band op, zonder angst en zonder de mythe van dominantie.
Drie pakketten
Dogability
Childability
